Tại sao bạn nên trở thành chuyên gia thay vì một tay nghiệp dư? (Không kể những lí do quá hiển nhiên.)
Hãy xác định bạn sẽ là một chuyên gia thay vì một tay nghiệp dư trong lĩnh vực của mình. Nghiệp dư, từ đó bắt nguồn từ một từ gốc có nghĩa là “yêu thích”. Điều này thể hiện là những người nghiệp dư muốn được làm việc và mong muốn này được điều khiển bởi cảm xúc yêu thích. Mặt khác, những chuyên gia làm việc vì tiền. Steven Pressfield không đồng ý với quan điểm này. Theo ý kiến của ông thì những người nghiệp dư không hề yêu thích cuộc chơi này. Nếu có, họ đã biến những mong muốn làm việc của mình thành lòng yêu nghề thật sự. Nghiệp dư trong cách giải thích này chỉ là một kiểu lười biếng: Họ không thực sự yêu thích và mong muốn được làm việc đến mức mà họ có thể dành trọn cuộc đời của mình cho công việc đó. Những người nghiệp dư không dành toàn bộ thời gian để cam kết với công việc.
Một người chuyên nghiệp không sợ những thử thách. Họ nới rộng những giới hạn của bản thân. Điều đó giúp họ phát triển. Tất nhiên, họ cũng phải đối mặt với những nỗi sợ. Nếu họ cảm thấy hoảng hốt khi đối mặt với một thách thức, đó cũng là một dấu hiệu tốt. Điều đó có nghĩa là họ có cơ hội để cải thiện tốt hơn, bởi vì cái khó ló cái khôn. Sợ hãi cũng là cách để chúng ta có thể tiếp cận những kiến thức rộng lớn hơn. “Thành công đến từ việc không ngừng mở rộng các giới hạn của bản thân theo mọi hướng – sáng tạo, tài chính, tinh thần và thể chất. Hãy luôn tự hỏi bản thân mình, tôi có thể cải thiện điều gì tốt hơn? Tôi có thể nói chuyện với ai khác không? Tôi có thể tìm kiếm ở đâu khác không?” James Altucher đã nói như vậy, trong cuốn sách Choose yourself (tạm dịch: Lựa chọn chính mình) của ông.
Người chuyên nghiệp nhận biết và phát triển không chỉ các cơ hội mà còn cả giới hạn của chính họ. Họ hiểu rõ mình chỉ là chuyên gia trong lĩnh vực riêng của mình mà thôi. Nên họ thuê những chuyên gia khác để giúp họ như là các luật sư, kế toán viên, nhà thiết kế và những người khác nữa.
Người chuyên nghiệp yêu công việc của họ cũng như những người nghiệp dư vậy. Anh ta chấp nhận tiền bạc là phần thưởng cho những lao động vất vả mà mình bỏ ra. Nếu những chuyên gia này không yêu thích những gì mình làm nhằm trở nên xuất sắc hơn những người khác, thì họ sẽ không cống hiến cuộc đời của mình cho công việc ấy. Như lời một bài hát, “Tình yêu thái quá sẽ giết chết người ta”. Điều này cũng đúng với niềm đam mê công việc, ước mơ, công việc, sự nghiệp, mục tiêu của bạn, dù bạn gọi nó là gì đi chăng nữa.
Làm thế nào để vượt qua các trở ngại trong cuộc đời và bắt đầu thực hiện những gì bạn đang trì hoãn?
“Hình thức bên ngoài ra sao phụ thuộc vào bên trong như thế nào.”
– Park Cousins –
Hãy dừng lại một chút và nhìn xung quanh bạn. Bạn có thích những gì bạn đang nhìn thấy không? Nếu không, hãy nhìn lại mình. Khi bạn làm như vậy rồi, mà bạn vẫn không cảm thấy hạnh phúc, thì hãy nhìn sâu vào bên trong con người mình. Dù bạn cảm thấy thế nào, thì thứ bạn đang có ngay đây chính là những suy nghĩ hiện tại. Nếu bạn muốn thay đổi một điều gì, hãy ra khỏi lối mòn, điều đầu tiên bạn nên làm là hãy thiêu rụi những suy nghĩ ấy đi. Bạn không thể mong thứ gì mới mẻ sẽ đến với mình nếu giữ nguyên nếp nghĩ cũ.
Nếu bạn cảm thấy rằng mình vẫn bị trở ngại nào đó ngăn cản cho đến tận bây giờ, và bạn đang kìm nén một thiên tài và những giấc mơ bên trong mình, thì đây là thời điểm để thay đổi.
Bạn phải thấy bản thân xứng đáng với những giấc mơ của chính bạn.
Đó là vì bạn xứng đáng như vậy. Dù bạn có làm ra điều gì trong quá khứ đi chăng nữa, thì bạn cũng không thể thay đổi những điều ấy nữa. Điều tốt nhất bạn có thể làm với quá khứ của mình là hãy hoài niệm về gia đình và những người mình đã từng yêu thương với những kí ức hạnh phúc. Tất cả những oán hận cay đắng vẫn sẽ có lúc nào đó quay trở lại. Nếu như hiện tại của bạn tràn ngập những kí ức đau đớn của quá khứ thì bạn sẽ phải sống chung với chúng thay vì hướng đến một tương lai tốt đẹp hơn. Tự nhắc nhở mình về những sai lầm, nhưng hãy cố gắng để chúng không tái diễn và vượt qua chúng. Hãy tha thứ cho chính mình và bắt đầu viết một tương lai khác.
Bài tập cho chương này
1. Hôm nay tôi đã nhận biết được tôi sở hữu một “tài năng xuất chúng” trong lĩnh vực:
…………………………………………………………………
2. Hôm nay tôi đã nhận ra mười sai lầm lớn nhất và những yếu tố chủ quan khiến tôi cảm thấy mình không xứng đáng với mục tiêu của mình:
…………………………………………………………………
3. Hôm nay tôi đã loại bỏ được một sai lầm hay một yếu tố chủ quan khiến tôi cảm thấy mình không xứng đáng với mục tiêu của mình:
…………………………………………………………………
Ví dụ: Hôm nay tôi đã gửi email xin lỗi tới người yêu cũ của mình. Hôm nay tôi đã đến tiệm và đổi kiểu tóc mới. Hôm nay tôi đã thanh toán trước cho một khoá học XY để cải thiện khả năng YZ của mình.
Chương 2
NHỮNG CƠ HỘI TUYỆT VỜI
“Bạn có biết rằng cơ hội không bao giờ mất đi? Chỉ là có một số người đã lấy mất những cơ hội mà bạn đã bỏ lỡ mà thôi!”
– Khuyết danh –
Một vài người dường như có rất nhiều cơ hội, và một số người khác lại cảm thấy rằng họ chẳng có lấy một cơ hội nào. Một vài người nói rằng cơ hội là kết quả của việc ở đúng nơi vào đúng thời điểm. Nói theo cách khác, điều đó phụ thuộc vào may mắn. Một số người khác lại tin rằng, cách rõ ràng nhất để đảm bảo được những cơ hội là tự tạo ra chúng.
Cá nhân tôi suy nghĩ rằng sự thật nằm ở giữa. Trong khi việc chủ động lên kế hoạch và chuẩn bị giúp ta có nhiều cơ hội hơn, thì may mắn cũng là một yếu tố khá bất ngờ để ta đo lường những cơ hội này tốt đến mức nào. Ta có công thức, một cơ hội tốt bao gồm kiến thức cộng với làm việc chăm chỉ và một chút may mắn; cơ hội tuyệt vời sẽ tương đương với nhiều kiến thức hơn cộng với làm việc chăm chỉ hơn và nhiều may mắn hơn. Nếu tôi cho thêm yếu tố tài năng vào bất kì phương trình nào thì kết quả sẽ ngay lập tức nhảy vọt lên. Cụ thể là kiến thức cộng với làm việc chăm chỉ, một chút may mắn và tài năng sẽ tạo ra một cơ hội hiếm có khó tìm. Nhiều kiến thức hơn với làm việc chăm chỉ hơn, nhiều may mắn hơn và tài năng hơn nữa sẽ tạo ra một cơ hội ngàn năm có một và làm nên tên tuổi những con người còn vang danh đến tận hôm nay – những nghệ sĩ, diễn viên, nhà chính trị,… hàng đầu thế giới.
Hai trong số những yếu tố trên có thể kiểm soát được trong tầm tay: kiến thức và làm việc chăm chỉ. Chúng phụ thuộc vào bạn. Nếu bạn làm việc chăm chỉ và siêng năng thu thập kiến thức, nhưng bạn không thực sự xuất sắc trong một lĩnh vực nào, bạn vẫn có thể tạo ra cho mình những cơ hội tốt hơn mức trung bình so với những người khác. Hai yếu tố này do bạn quyết định.
Hai yếu tố còn lại, tuy nhiên, lại nằm ngoài sự lựa chọn của bạn. Dù bạn được sinh ra với một tài năng thiên bẩm, nhưng chưa chắc có được may mắn. Được sinh ra với một tài năng nổi bật có thể coi là một dạng may mắn rồi. Tuy nhiên, chỉ có tài năng không thôi thì không bao giờ tạo ra được cơ hội. Bạn có thể là ca sĩ tài năng nhất trên hành tinh, nhưng nếu bạn được sinh ra ở Bangladesh và chỉ được học khâu vá, làm việc trong một công ty may mặc với đồng lương 40 xu một giờ, dù sao cũng vẫn tốt hơn là làm thợ mỏ. Và rồi bạn vẫn làm việc chăm chỉ, thu thập kiến thức và có tài năng, nhưng cơ hội của bạn vẫn là rất nhỏ.
May mắn là một yếu tố vô cùng phức tạp. Có rất nhiều thứ quyết định may mắn. Nếu bạn được sinh ra trong một gia đình giàu có ở California, có những mối quan hệ tốt, có tài năng, bạn có một công việc khá và dù chỉ biết một vài thứ, bạn vẫn sẽ có cơ hội để đạt được thứ bạn muốn. Nhưng trường hợp này rất hiếm xảy ra.
Tôi nghĩ rằng cách tốt nhất cho một người bình thường gặp được cơ hội tốt hay tuyệt vời là tạo ra một “hạ tầng cơ sở” cần thiết cho họ. Nói theo cách khác, hãy chuẩn bị thật nhiều kiến thức và làm việc chăm chỉ hết mức để phát triển các kĩ năng, tạo ra các mối quan hệ, trở nên ưa nhìn, bất cứ việc gì bạn cần cho giấc mơ của mình, thì lúc mà may mắn và cơ hội mỉm cười với bạn, bạn cũng đã sẵn sàng.
Hãy nhớ, cơ hội có thể chỉ gõ cửa một lần trong khi sự thèm muốn cũng như lơ đãng lại nằm đợi tiếng chuông cửa cả ngày dài. Đừng ngừng học hỏi và làm việc chăm chỉ, dù bạn chưa nhìn thấy một cơ hội tốt nào. Đôi khi, cơ hội tốt thường được ngụy trang. Chúng hiếm khi xuất hiện kiểu như một email trực tiếp từ Tổng công ty Điện lực mời bạn ngồi thẳng vào vị trí Giám đốc điều hành.
Cơ hội thường là những ý tưởng hay ho bật ra khỏi đầu, hoặc những ý tưởng lóe lên trong khi chúng ta đang học tập.
Phương pháp Chiếc máy sáng tạo ý tưởng
Làm thế nào bạn tạo ra những ý tưởng hay và thú vị? Cha đẻ của các ý tưởng là James Altucher, người mà trong cuốn sách Choose Yourself của mình, đã giới thiệu một nghiên cứu phức tạp về việc làm thế nào để trở thành một chiếc máy sáng tạo ý tưởng.
Hãy viết ra mười ý tưởng mỗi ngày. Bạn có thể viết những ý tưởng về bất cứ điều gì? Tại sao lại là số mười nhỉ? Bởi vì điều này rất khó. Suy nghĩ về ba ý tưởng không phải là một thách thức lớn. Thậm chí năm ý tưởng có thể đến cùng một lúc mà không tốn nhiều sức lực. Nhưng để tạo ra mười ý tưởng mới một ngày thì không dễ như ăn kẹo. Não của bạn phải làm việc. Nó sẽ vượt ra ngoài những suy nghĩ bị giới hạn để vươn tới ranh giới của sự phi thường.
Tuy nhiên, không phải tất cả các ý tưởng đều là tốt. Thêm nữa là, Altucher cảnh báo rằng 99% trong số những ý tưởng của chúng ta đều là rác. Dẫu vậy, não bộ của chúng ta sẽ được thiết lập một chế độ tự động sáng tạo. Kết quả là, sẽ có 1% các ý tưởng tốt có thể tạo thành cơ hội cho chúng ta.
