Anh khó ăn à? Anh 3 ngày tiệc nhỏ, 5 ngày tiệc lớn, quanh năm ăn uống, ngập mồm, thế là khó ăn à? Bà con ở đây ở chui rúc, nhà bảy người, nhà chín người, một phòng bằng cái lỗ mũi. Cán bộ nhà nước, tiêu chuẩn cũng chỉ phòng bốn mét vuông. Nhà anh hai vợ chồng son, cả một biệt thự, sân trước, vườn sau, nhà tắm, nhà bếp, nhà kho, thế là khó ở à? Chính phủ đối đãi với anh, như bát nước đầy, mà anh khó ăn, khó ở. Thằng Tây quay lại, thì anh dễ ăn, dễ ở chắc? Anh đi càn, cướp của thiên hạ về nhà, một đống nồi đồng, nồi thau, tôi còn chưa đụng đến. Imm, tôi chưa cho nói. Anh còn muốn chơi chữ nữa không? Imm, chưa cho nói. Xem chừng ở miền Bắc này, anh không dễ chịu lắm thì phải. Quần tuýp, áo chim cò. Sách báo không xem. Xem trinh thám. Bao nhiêu tranh ảnh đẹp, phong cảnh đất nước, không thích. Thích ảnh cởi truồng. Vợ đẹp nhất nhì xóm, chưa đủ hay sao, còn phải chụp ảnh truồng, đâm đầu vào nghệ thuật đế quốc. Thanh niên sức rộng, vai dài, đi câu chẫu, câu nhái. Rành ranh, cái kế bất hợp tác, với cộng sản, lại còn cãi. Anh đừng tưởng, tôi không biết. Tôi biết hết. Anh nghĩ gì, trong đâu, tôi cũng biết. Lại còn đánh vợ, tiện đây tôi cũng trấn áp, luôn một thê. Đánh người đàn bà iếu đuối, anh hùng xó bếp. Anh còn chơi chữ với tôi nữa không? Imm, chưa cho nói. Anh khinh, cán bộ khu phố lèm nhèm, rồi anh sẽ biết thế nào, là chuyên chính. Chính phủ khoan hồng, anh chê khoan hồng Anh đi giày mõm cá, da tây bóng nhoàng thế kia, là xương máu của nhân dân cả. Đồ vong ơn bội nghĩa. Tôi nói sơ qua như vậy đã. Bây giờ, tôi cho anh nói. Kiìa. Nóói”. Tôi nói: “ Ông có nhiều điểm, rất đúng. Trừ điểm chống cộng, là thực tình tôi oan. Hôm ấy, tôi say”. Ông Trung trố cắt lời.”Thồồi. Đừng nói say. Thiếu gì người say, mà có ai bày kế chơi trò kép với cộng sản đâu. Âm mưu rành rành ra đấy oan cái gì. Rượu chè trai gái. Con Lily chỉ điểm đi, anh ở lại làm gì? Phát súng bắn anh bộ đội, là từ vườn nhà anh. Tại sao không bắn từ vườn nhà người khác? Anh chưa phá tan, được cái miền Bắc này, thì anh oan chứ gì? Anh vẫn nguyên hình thằng tàu bò, giờ thêm thằng chống cộng. Tôi không cho anh nói nữa. Tôi cho anh 3 ngày suy nghĩ. Bây giờ anh về, anh lấy giấy trắng, anh làm tờ thú”. Tôi nói: “Tờ thú?” Ông Trung trố nói: “Imm. Ai cho anh nói? Tờ thú, phần trên anh thú tội. Từ hòa bình đến giờ, anh đã có những hành động phá hoại, và lời nói phá hoại gì? Địch xui gì anh? Phát súng là anh hay ai bắn? Con Lily bàn giao gì lại, cho anh? Anh chơi trò kép, với cộng sản, ra sao? Ổ phản động của anh, có những thằng nào, con nào? Anh thú hết ra. Thú ra thì nhẹ tội. Ngoan cố càng chết. Không được giở trò chơi chữ. Chúng tôi đã biết tất cả, tai mắt nhân dân, có ở khắp nơi. Chúng tôi chỉ muốn xem mức độ thành khẩn của anh thế nào. Tờ thú của anh sẽ quyết định hết. Đấy là phần trên, còn phần dưới tờ giấy, anh xin được trừng phạt thế nào. Xin khoan hồng ra sao. Tôi cho anh 3 ngày. Đúng 10 giờ ngày kia, anh nộp tờ thú, tận tay tôi. Hiểu chưa? Nếu anh không thành khẩn, tôi sẽ có biện pháp. Cấm các anh tụ bạ, bàn mưu tính mẹo với nhau. Tôi không cho anh nói. Thôi về!”
Ngày số 5. Mưa mau hạt, cho nên cửa sổ toàn bộ trắng nhợt. Chiều hôm ấy, tôi ngồi trước tờ giấy trắng. Nhà vắng như nhà mồ. Ngồi mãi, mà chưa biết thú thế nào. Tôi lấy một tờ giấy nữa, để làm nháp. Vậy là tôi có hai tờ giấy trắng, nằm im lặng. Ông Trung trố cứ muốn, tôi thú nhận chống cộng, ông mới thích, mà tôi lại không thích. Cho nên mắc kẹt. Tôi hỏi sọ tôi. Sọ nói, cứ liệt kể tội, ra xem sao. Tôi viết một lúc lên tờ nháp, được một dãy tội, đứng đầu là tội rượu, thứ hai là tội gái, thứ ba là tội đánh đàn bà iếu đuôi, thứ chót là mặc áo chim cò. Nhưng xem chừng, bản đồ tội vẫn nhẹ quá. Sọ bảo tôi, thì vạch thêm bản đồ bụng, rồi ruột, gan, mè bên trong ra. Sọ muốn dung hòa giữa tôi và ông Trung trố, nhưng một bên đòi nhiều tội, một bên thời ít tội, thì dung hòa làm sao. Nếu không nghe sọ, ông Trung trố sẽ ra biện pháp khác. Nhưng nếu tôi nghe sọ, vạch hết bản đồ tội lỗi, thì vẫn còn thiếu cho ông Trung trố. Bao nhiêu cũng còn thiếu. Ông Trung trố vẫn không vừa lòng. Tôi chỉ còn một cách, tuyệt vọng. Sọ bảo, cứ bình tĩnh thú thật hết, thú thật thì nhẹ tội, thú thật thì đỡ bị người đời ghét, làm thằng thật thà, vẫn hơn làm thằng dối trá, mưu mẹo. Tôi bảo sọ, các thằng bạn tôi, thằng nào cũng nói dối trôi chảy, thằng nào cũng tài diễn kịch, cho nên chẳng thằng nào bị rắc rối. Thế là tôi quẳng bút, ngồi nhìn ra cửa sổ. Bên ngoài trời vẫn mưa xào xạc, là cái tiếng thu. Trong nhà lạnh, như nhà mồ. Tôi dậy đóng cửa sổ lại. Tôi bật điện ban ngày, cho tốn điện. Tôi hỏi sọ tôi, ai đưa tôi đến cảnh này? Sọ một lúc sau nói, là thằng Tinh Bốp. Không phải thằng Ngỡi, thì là Tình Bốp. Tôi nói, hoặc cả hai thằng, một thằng thủ mưu, bên mâm cháo ám, một thằng hành sự, sau khi đã đánh chén no say, vẫn còn được thêm khúc đuôi cá mang về. Tôi hỏi sọ, tại sao Tình Bốp lại chơi tôi cú chết người này? Sọ không nói gì. Tôi phải ngồi lí luận, một mình. Tôi nghĩ, có thể vì tôi dạo này tránh đi, qua cổng sắt nhà nó, cho nên nó thù tôi. Nhưng tôi lại nghĩ, ắt là phải có uẩn khúc, đâu đây, mà không biết. Thằng Tình Bốp có uống say, cũng không ba hoa vô tình, ngay cả khi say, cũng vì nó cố tình say. Tờ thú của tôi lúc này tắc tị, là do Tình Bốp, bởi vì nếu tôi thú thật mọi chuyện, tôi phải khai tên nó, là đứa đã chuốc rượu, và khích tôi nói láo. Tôi không muốn lôi bạn tôi vào chuyện rắc rối, cũng không muốn đánh mất cái thể diện của một thằng dằn di. Vả lại, tôi vẫn tự coi mình là nhân vật oai vệ số một, trong cả năm thằng. Tình Bốp vô tình, hay cố tình, để lộ cuộc rượu, của hai thằng, tôi đều không có bằng chứng. I như trong thánh kinh: tôi băn khoăn mãi. Và cũng i như trong thánh kinh: trong tôi vẫn còn sót lại, một hạt lương tâm bé nhỏ. Bây giờ 1 giờ chiều, hạt lương tâm tuy bé nhỏ, nhưng đủ để tôi tắc tị, suốt 3 giờ đồng hồ. Bây giờ, sọ tôi mới bảo, à, thôi cứ phải thú thật. Khu phố không phải một mình ông Trung trố. Còn đông người nữa, còn bác Mẫn, còn chị Hòa. Khu phố muốn bắt ai, phải trình lên trên, chỗ anh Thái công an, và còn lên cao nữa. Bao nhiêu người, sẽ đọc tờ thú này, bao nhiêu í kiến, bao nhiêu xác minh. Chắc chắn là, tờ thú này sẽ phải đem so, với các lời khai, của bạn bè tôi, của hàng xóm, của vợ tôi, có thể của cả mẹ tôi nữa. Nếu khai láo một li, tội tôi sẽ dài, đi một dặm. Nhớ các truyện trinh thám tôi đọc, người nói dối phải tiếp tục nói dối, đến hết đời. Nói dối, chính là một lối trừng phạt, của lương tâm. Cho nên, nếu vì cái hạt lương tâm bé nhỏ, mà tôi bảo vệ Tình Bốp, thì chính lương tâm, đến lượt nó, sẽ không để tôi iên.
Thế rồi mưa, mưa mau hạt, cho nên cửa sổ toàn bộ trắng nhợt. Tôi còn nghĩ, lương tâm nếu không trừng phạt được tôi, sẽ bỏ đi. Mất lương tâm, tôi sẽ thành con vật. Còn tồi tệ hơn. Cho nên bây giờ, tôi đồng í với ông Trung trố: tôi kể hết bữa rượu nem Phùng, cả rượu cả nem, cả thịt ngỗng béo. Kể khách quan thôi, không lí luận, không kết luận. Tôi cười nhạt. Kể khách quan, có nghĩa là tố ngầm. Nhưng tôi lại nghĩ, khi Tình Bốp kể lại với thằng Ngỡi, hoặc với một thằng nào đó, tuy kể khách quan, cũng là cố tình tố ngầm tôi. Vì khôn ngoan như Tình Bốp, phải là thằng Ngỡi, hoặc một thằng nghe trộm, sẽ nhanh chân đi, báo cáo chính quyền. Như vậy, Tình Bốp tố cáo tôi trước. Người nào đánh trước, là có tội, với người đánh sau. Tôi xé tờ nháp lúc nãy, viết luôn vào tờ giấy còn lại. Tôi viết, cái đầu đề là, TỜ TỰ THÚ. Tôi xuống hàng: tôi bắt đầu viết, nội dung như cuốn nhật kí, bìa dằn di. Nhưng tôi tóm tắt: tôi bỏ đi mọi lí sự, và mọi đối thoại. Tôi kể tôi trốn dưới hầm, tôi cùng Cốm đi, xem phố ngày tiếp quản, tôi xuống buồng tắm, tìm Cốm vào đúng buổi-tối-phát-súng. Tôi phải thêm giấy. Tôi kể tôi đến nhà Lily, đi chơi với Lily, và sau đó đuổi theo, cánh bướm trắng, chiếc mùi soa, trên sân ga. Tôi lại thêm giấy. Tôi kể tôi đi câu, tôi ngâm mình, dưới nước, trên bờ là những cột đèn, mới dựng. Tôi kể tôi bị công an cử người theo dõi, từ ngã tư đến ngã tư. Tôi thêm giấy lần nữa. Cuối cùng, mới là bữa rượu nem Phùng, và cơn say cùng Tình Bốp. Tôi kể được sáu trang, là ba tờ giấy hai mặt. Sáu trang, là 3 giờ liên tục. Tôi không thấy mệt. Tôi đứng dậy, ra mở cửa sổ, để xem mưa buổi chiều, hạt nào nhẹ, hạt nào nặng. Và để tôi thò, cả năm ngón tay, vào mưa, cho đỡ mỏi. Xem mưa chán, tôi quay lại tờ thú, và đọc lại nó. Thấy tôi xấu xí quá. Tôi chơi ảnh truồng, tôi ngốn trinh thám, tôi chụp ảnh nghệ thuật em Cốm, là nghệ thuật dằn di. Tôi bất mãn, với khu phố, tôi đi câu nhái, để chiều tính lêu lổng, sợ đi làm, bó buộc. Tôi thích xác thịt, tôi thích rượu, và thích uống, cho đến say, cho đến buồn ngủ. Tôi thấy, tôi lộ toàn bộ, là bản chất thằng lính tàu bò, không thay đổi. Tôi làm tờ thú, là một cách tự phê bình, thú vị. Tợ hồ đang dùng ngón tay, nghịch đúng vào cái nhọt nhức. Tôi đi lại, trong buồng, ba tờ thú trên tay. Tôi đến trước gương, nhòm vào cái bóng mặt tôi, thấy cũng xấu xí, làm tôi chỉ muốn cho một quả đấm. Cuối cùng, không hiểu sao tôi chìa tay, để bắt tay, với bóng. Tôi phải quay về tờ thú, tôi còn cả phần hai phải làm. Tôi phải xin được khoan hồng. Tôi xin hứa, sẽ đi làm phụ lái ôtô, hoặc phụ, cho bất kể cái gì. Tôi sẽ chừa, ảnh nghệ thuật, chừa cả truyện trinh thám, tuy nhiên tôi cảm thấy, lời hứa này không chắc chắn cho lắm. Nhưng tôi vẫn hứa. Tôi hứa, sẽ năng đi họp khu phố hơn. Tôi hứa, sẽ xây dựng gia đình, cho êm thắm. Tôi hứa xong, là 5 giờ chiều. Trời vẫn mưa. Tôi ngồi. Tờ thú đã xong. Tôi thấy nhẹ mình. Nhưng buổi chiều 5 giờ tại sao bỗng dưng, vô cùng trông trải, vô vị.
